Α' Κλίση ουσιαστικών

Γ’ Μέρος: Α’ Κλίση Ουσιαστικών

 

·        ΑΡΣΕΝΙΚΑ

ὁ νεανί-ας τοῦ νεανί-ου τῷ νεανί-ᾳ τὸν νεανί-αν ὦ νεανί-α	ὁ Ἀτρείδ-ης τοῦ Ἀτρείδ-ου τῷ Ἀτρείδ-ῃ τὸν Ἀτρείδ-ην ὦ Ἀτρείδ-η	ὁ πολίτης ὦ πολῖτα	ὁ δικαστής ὦ δικαστής
οἱ νεανί-αι τῶν νεανι-ῶν τοῖς νεανί-αις τοὺς νεανί-ας ὦ νεανί-αι	οἱ

·        ΘΗΛΥΚΑ

ἡ ἰδέ-α τῆς ἰδέ-ας τῇ ἰδέ-ᾳ τὴν ἰδέ-αν ὦ ἰδέ-α	ἡ χώρ-α	ἡ γλῶττ-α τῆς γλώττ-ης τῇ γλώττ-ῃ τὴν γλῶττ-αν ὦ γλῶττ-α	ἡ μάχ-η τῆς μάχ-ης τῇ μάχ-ῃ τὴν μάχ-ην ὦ μάχ-η
αἱ ἰδέ-αι τῶν ἰδε-ῶν ταῖς ἰδέ-αις τὰς ἰδέ-ας ὦ ἰδέ-αι		αἱ	αἱ

ἡ ἀλήθεια τῆς ἀληθείας τῇ ἀληθείᾳ τὴν ἀλήθειαν ὦ ἀλήθεια	αἱ
ἡ σφαῖρα τῆς σφαίρας τῇ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.     Η πρώτη κλίση περιλαμβάνει μόνο αρσενικά και θηλυκά ουσιαστικά.

2.     Οι καταλήξεις του πληθυντικού αρσενικών και θηλυκών πρωτόκλιτων είναι όμοιες και ακολουθούν την κλίση του θηλυκού άρθρου:

-αι

-ων

-αις

-ας

-αι

      3. Η γενική πληθυντικού τονίζεται πάντα στη λήγουσα: -ῶν, π.χ. τῶν θυελλῶν.

      4. Η κατάληξη –ας είναι πάντα μακρόχρονη στην α’ κλίση, π.χ. τοὺς ἰδιώτας, ὁ μανδύας.

5. Για τα θηλυκά σε –α:

    όταν πριν από το –α υπάρχει φωνήεν ή ρ, το α διατηρείται, είναι μακρόχρονο και λέγεται καθαρό, π.χ. ἡ σοφία – τῆς σοφίας, κοκ.

    όταν πριν από το –α υπάρχει σύμφωνο εκτός από ρ, στη γενική και τη δοτική ενικού αυτό τρέπεται σε η (μη καθαρό α βραχύχρονο), π.χ. ἡ θύελλα – τῆς θυέλλης - τῇ θυέλλῃ - τὴν θύελλαν κοκ.

    Κατ’ εξαίρεση το –α είναι βραχύ, αλλά δεν τρέπεται σε –η:

o   στα προπαροξύτονα, π.χ. εὐσέβεια, ἄγνοια, Πλάταια, μαθήτρια

o   στα: γαῖα, μαῖα, μυῖα

o   στα δισύλλαβα σε –ρα: μοῖρα, πεῖρα, πρῷρα, σφαῖρα, σφῦρα, σπεῖρα.

6. Για τα αρσενικά σε –ης:

Σχηματίζουν την κλητ. εν. σε –α βραχύχρονο (και όχι -η):

Þ   τα εθνικά, π.χ. ὦ Σκύθα

Þ   όσα λήγουν σε –της, π.χ. ὦ ἰδιῶτα, ὦ πολῖτα, ὦ δέσποτα

Þ   τα σύνθετα με β’ συνθετικό που προέρχεται από ρήμα (σε –άρχης, -μέτρης, -πώλης, -τρίβης, -ώνης), π.χ. ὦ παιδοτρίβα, ὦ γυμνασιάρχα, ὦ βιβλιοπῶλα, ὦ τελῶνα.