Οδύσσεια: α' αγορά των θεών (α26-108), Μετάφραση Δ. Μαρωνίτη
Εκείνον όμως τον καιρό ο Ποσειδώνας είχε ταξιδέψει στους μακρινούς
Αιθίοπες -οι Αιθίοπες στις δύο άκρες του κόσμου μοιρασμένοι
-μισοί όπου ο ήλιος βασιλεύει, μισοί απ' όπου ο ήλιος ανατέλλει.
Πήγε να πάρει μέρος στη θυσία, μιαν εκατόμβη με ταύρους και κριάρια,
30 και τώρα ευφραίνονταν στις τάβλες καθισμένος.
Τότε συνάχτηκαν οι υπόλοιποι θεοί στου ολύμπιου Δία το παλάτι,
όπου εκείνος πρώτος πήρε τον λόγο, ο πατέρας ανθρώπων και θεών.
Στον νου του φέρνοντας, θυμήθηκε τον φημισμένο Αίγισθο,
που τον θανάτωσε ο ξακουστός Ορέστης, γιος του Αγαμέμνονα
35 -αυτόν θυμήθηκε μιλώντας ο θεός στους αθανάτους:
"Αλίμονο, είναι αλήθεια ν' απορείς που θέλουν οι θνητοί να ρίχνουν
στους θεούς τα βάρη τους -έρχεται λένε το κακό από μας -
κι όμως οι ίδιοι, κι από φταίξιμο δικό τους, πάσχουν και βασανίζονται,
και πάνω απ' το γραφτό τους.
40 Έτσι και τώρα ο Αίγισθος, την ορισμένη μοίρα παραβαίνοντας,
πήγε να σμίξει με τη νόμιμη γυναίκα ενός Ατρείδη,
κι αυτόν τον σκότωσε στου γυρισμού την ώρα
γνωρίζοντας τι τιμωρία σκληρή τον περιμένει
-αφού εμείς του στείλαμε τον άγρυπνον αργοφονιά Ερμή με μήνυμα,
45 μήτε εκείνον να σκοτώσει μήτε και τη γυναίκα του να μπλέξει
σε συζυγικό κρεβάτι -αλλιώς θα πέσει στο κεφάλι του η εκδίκηση
του γιου για τον πατέρα, όταν ο Ορέστης, παλικάρι πια,
θελήσει να γυρίσει στην πατρίδα.
Αυτά, με τόση φρόνηση ο Ερμής μιλώντας, του μηνούσε,
50 κι όμως τον νου του Αιγίσθου δεν κατόρθωσε ν' αλλάξει.
Τώρα, ακέριο και μεμιάς, τ' άνομο κρίμα του ξεπλήρωσε."
Αμέσως ανταπάντησε, τα μάτια λάμποντας, η γαλανή Αθηνά:
"Πατέρα μας των αθανάτων, Κρονίδη, των δυνατών ο παντοδύναμος,
καλά κι όπως του ταίριαζε, εκείνος αφανίστηκε και πάει -
55 την ίδια μοίρα να 'χει κι όποιος ανάλογα κριματιστεί.
Εμένα όμως για τον Οδυσσέα φλέγεται η καρδιά μου
-γενναίος αλλά δύσμοιρος, να βασανίζεται με τόσα πάθη,
απ' τους δικούς του χωρισμένος, σε περίβρεχτο νησί,
στον ομφαλό, όπως λένε, της θαλάσσης.
60 Νησί κατάφυτο με δέντρα, και μια θεά το κατοικεί στα δώματά της
-η θυγατέρα του Άτλαντα, που η γνώμη του γυρίζει μόνον στο κακό -
ξέρει καλά αυτός των θαλασσών τα βάθη, και πάνω του σηκώνει
ψηλές κολόνες, να κρατούν τον ουρανό χώρια απ' τη γη.
Η θυγατέρα του λοιπόν τον Οδυσσέα κατακρατεί, δύστυχο κι οδυρόμενο
65 -λόγια γλυκά προφέροντας και μαλακά σαν χάδια,
τον θέλγει ακατάπαυστα, για να ξεχάσει την Ιθάκη. Εκείνος όμως,
βυθισμένος στον καημό του, να δει καπνό της πατρικής του γης ψηλά
να ανηφορίζει, απελπισμένος εύχεται τον θάνατο. Εσένα ωστόσο,
Δία Ολύμπιε, ως πότε αλύγιστη θα παραμένει η βουλή σου; Ο Οδυσσεύς
70 δεν ήταν που θυσίες σού χάριζε στην ευρύχωρη Τροία,
πλάι στ' αργίτικα καράβια;
Πώς και γιατί τόσος θυμός γι' αυτόν, ω Δία;"
Της αντιμίλησε ευθύς ο Δίας που τα σύννεφα συνάζει:
"Κόρη μου εσύ, τι λόγος βγήκε από το στόμα σου ανεμπόδιστος!
75 Πώς θα μπορούσα εγώ να λησμονήσω τον θεϊκό Οδυσσέα;
που ξεχωρίζει η γνώση του απ' τους υπόλοιπους θνητούς,
και στις θυσίες όλους τους άλλους τούς ξεπέρασε, όσες προσφέρονται
στους αθανάτους που κατέχουν τον πλατύ ουρανό;
Όχι εγώ, ο Ποσειδών, της γης κυρίαρχος, αυτός οργίστηκε εναντίον του
80 και επιμένει στον θυμό του για τον Κύκλωπα, γιατί του τύφλωσε
εκείνος το μοναδικό του μάτι.
Για τον ισόθεο μιλώ Πολύφημο, που η δύναμή του επιβάλλεται μεγάλη
σ' όλους τους Κύκλωπες -τον γέννησε η Θόωσα, του Φόρκη η νεραϊδένια
κόρη, δαίμονα της ατρύγητης θαλάσσης, που την κοιμήθηκε
85 ο Ποσειδών σε θολωτές σπηλιές.
Γι' αυτόν λοιπόν ο κοσμοσείστης Ποσειδών, τον Οδυσσέα,
αν δεν τον εξαφάνισε τελείως, περιπλανώμενο τον θέλει
από την πατρική του γη μακριά.
Τώρα ωστόσο, όλοι εμείς, είναι καιρός τον νόστο του να στοχαστούμε,
90 το πώς θα επιστρέψει. Τότε κι ο Ποσειδών θα σταματήσει την οργή του
-δεν γίνεται να αντιταχθεί στους άλλους αθανάτους,
παρά τη θέληση όλων των θεών, μόνος εκείνος να αντιμάχεται."
Τα μάτια λάμποντας, ανταποκρίθηκε η θεά Αθηνά:
"Πατέρα μας Κρονίδη, των δυνατών ο παντοδύναμος,
95 αν, όπως λες, συγκλίνει πράγματι των μακαρίων η γνώμη, να επιστρέψει
στο δικό του σπίτι ο Οδυσσεύς, με τόση γνώση που κατέχει,
ας στείλουμε αμέσως τον Ερμή, ψυχοπομπό κι αργοφονιά,
στης Ωγυγίας το νησί -με δίχως καθυστέρηση να βρει την καλλιπλόκαμη
νεράιδα και να της πει την απαράβατη εντολή μας,
100 τον νόστο του καρτερικού Οδυσσέα, πως πρέπει να επιστρέψει.
Όσο για μένα, κατεβαίνω τώρα στην Ιθάκη, τον γιο του
να ερεθίσω, τόλμη να βάλω στην καρδιά του, να συγκαλέσει σε συνέλευση
τους Αχαιούς που τρέφουν πλούσια κόμη
-να απαγορεύσει τους μνηστήρες όλους, όσοι κοπαδιαστά του σφάζουν
105 πρόβατα και βόδια, με κέρατα στριφτά, πόδια λοξά στο βάδισμα.
Κι ακόμη στη Σπάρτη θα τον στείλω και στις μεγάλες αμμουδιές
της Πύλου, να μάθει, αν κάπου ακούσει, τον νόστο του πατέρα του
-έτσι θα κατακτήσει φήμη στους ανθρώπους, που λαμπρή θα μείνει."
Σ' αυτή την α' αγορά των θεών λαμβάνονται σημαντικές αποφάσεις για τον νόστο του Οδυσσέα:
α' ο Ερμής θα ειδοποιήσει την Καλυψώ ότι πρέπει να απελευθερώσει τον ήρωα
β' η Αθηνά θα επισκεφθεί στην Ιθάκη τον Τηλέμαχο και θα τον ενθαρρύνει, ώστε
-β1 να καλέσει τους Ιθακησίους σε συνέλευση, όπου θα αποπέμψει επίσημα τους μνηστήρες
-β2 να ταξιδέψει σε Πύλο και Σπάρτη αναζητώντας ειδήσεις για τον πατέρα του, προκειμένου να αποκτήσει φήμη.
[Στην πορεία τίθεται σε εφαρμογή πρώτα η β' απόφαση (σχήμα χιαστό, συχνή εφαρμογή στην προφορική σύνθεση).]
Κατά την αφήγηση της αγοράς ακούμε χρήσιμα στοιχεία
-για τους θεούς:
(1) Δίας, πατέρας ανθρώπων και θεών (α32), Ολύμπιος (α31, 69), συνάζει τα σύννεφα (α73)
(2) Ποσειδών, απουσιάζει (χρήσιμη απουσία) στους Αιθίοπες, όπου απολαμβάνει τη θυσία τους, της γης κυρίαρχος (α79), οργισμένος με τον Οδ. για την τύφλωση του Πολύφημου (α79 κ.ε.), αναβάλλει τη μοίρα του Οδ. (νόστο), κοσμοσείστης (86)
(3) Αθηνά, τα μάτια λάμποντας, γαλανή (α52) -σταθερά (;) στο πλευρό του Οδυσσέα
(4) κατώτερη θεά η Καλυψώ (α60κ.ε.), κόρη του Άτλαντα [γενεαλογία]
(5) Ερμής, ψυχοπομπός και αργοφονιάς (α44, 97), αγγελιαφόρος των θεών (α44, 97)
-για τους θνητούς
(1) Αίγισθος - μη αίσια κατάληξη σε νόστο Αγαμέμνονα
Η Κλυταιμήστρα, σύζυγος του Αγαμέμνονα, παραμένει το πρώτο διάστημα πιστή στον σύζυγό της. Φρουρός της είναι μάλιστα ένας αοιδός. Την παρασύρει όμως ο ξάδερφος του Αγαμέμνονα, Αίγισθος, ο οποίος συνδέεται μαζί της ερωτικά και συνωμοτεί για τον φόνο του βασιλιά και της αιχμάλωτής του κόρης του Πριάμου Κασσάνδρας μετά την επάνοδο στην πατρίδα. Ο Ορέστης ήταν τότε μικρός και εξορίστηκε. Όταν όμως ενηλικιώθηκε, επέστρεψε και σκότωσε το παράνομο ζευγάρι εκδικούμενος τον θάνατο του πατέρα του.
Η αντιστοιχία των δύο μύθων είναι "χρήσιμη" για το ποιητικό παρόν (μυθολογικό παράδειγμα):
Αίγισθος - μνηστήρες
Κλυταιμήστρα - Πηνελόπη
Αγαμέμνονας - Οδυσσέας
Ορέστης - Τηλέμαχος
[με δύο αναλογίες α + δ και δύο αντιθέσεις β+γ]
(2) Οδυσσέας,
γενναίος αλλά δύσμοιρος, να βασανίζεται με τόσα πάθη (α57)
δύστυχος και οδυρόμενος, νοσταλγός (α64κ.ε.)
ευσεβής, πρόσφερε θυσίες στους θεούς στην Τροία (α69 κ.ε., 76-77)
καρτερικός (α100)
(3) Τηλέμαχος,
θα αποκτήσει θάρρος (α102 κ.ε.) και φήμη (α108)
-για τη σχέση θεών - θνητών μέσω της ευθύνης που αναλογεί στους θνητούς για την εξέλιξή τους:
οι θνητοί αποδίδουν στους θεούς τις συμφορές τους ξεχνώντας τη δική τους ευθύνη (α36κ.ε., βλ. και νήπιους εταίρους στο προοίμιο)
-για τα "ανθρώπινα" χαρακτηριστικά των θεών (ανθρωπομορφισμός):
α30 ο θεός ευφραίνεται με τη θυσία
α31κ.ε. συμβούλιο θεών, με την ευκαιρία μάλιστα της απουσίας του Ποσειδώνα
α69κ.ε. οι θυσίες παρουσιάζονται ως προσφορά ικανή να εξασφαλίσουν θεϊκή εύνοια (do ut des, προσφέρω, για να εξασφαλίσω κάτι σε αντάλλαγμα)
α79κ.ε. ο Ποσειδών οργίζεται για τη συμφορά του γιου του και διώκει τον Οδυσσέα
κοκ.
-για τις περιπέτειες του Οδ.
(Καλυψώ) α58 κ.ε.
(Πολύφημος) α79 κ.ε. [γενεαλογία α83 κ.ε.]
Εκείνον όμως τον καιρό ο Ποσειδώνας είχε ταξιδέψει στους μακρινούς
Αιθίοπες -οι Αιθίοπες στις δύο άκρες του κόσμου μοιρασμένοι
-μισοί όπου ο ήλιος βασιλεύει, μισοί απ' όπου ο ήλιος ανατέλλει.
Πήγε να πάρει μέρος στη θυσία, μιαν εκατόμβη με ταύρους και κριάρια,
30 και τώρα ευφραίνονταν στις τάβλες καθισμένος.
Τότε συνάχτηκαν οι υπόλοιποι θεοί στου ολύμπιου Δία το παλάτι,
όπου εκείνος πρώτος πήρε τον λόγο, ο πατέρας ανθρώπων και θεών.
Στον νου του φέρνοντας, θυμήθηκε τον φημισμένο Αίγισθο,
που τον θανάτωσε ο ξακουστός Ορέστης, γιος του Αγαμέμνονα
35 -αυτόν θυμήθηκε μιλώντας ο θεός στους αθανάτους:
"Αλίμονο, είναι αλήθεια ν' απορείς που θέλουν οι θνητοί να ρίχνουν
στους θεούς τα βάρη τους -έρχεται λένε το κακό από μας -
κι όμως οι ίδιοι, κι από φταίξιμο δικό τους, πάσχουν και βασανίζονται,
και πάνω απ' το γραφτό τους.
40 Έτσι και τώρα ο Αίγισθος, την ορισμένη μοίρα παραβαίνοντας,
πήγε να σμίξει με τη νόμιμη γυναίκα ενός Ατρείδη,
κι αυτόν τον σκότωσε στου γυρισμού την ώρα
γνωρίζοντας τι τιμωρία σκληρή τον περιμένει
-αφού εμείς του στείλαμε τον άγρυπνον αργοφονιά Ερμή με μήνυμα,
45 μήτε εκείνον να σκοτώσει μήτε και τη γυναίκα του να μπλέξει
σε συζυγικό κρεβάτι -αλλιώς θα πέσει στο κεφάλι του η εκδίκηση
του γιου για τον πατέρα, όταν ο Ορέστης, παλικάρι πια,
θελήσει να γυρίσει στην πατρίδα.
Αυτά, με τόση φρόνηση ο Ερμής μιλώντας, του μηνούσε,
50 κι όμως τον νου του Αιγίσθου δεν κατόρθωσε ν' αλλάξει.
Τώρα, ακέριο και μεμιάς, τ' άνομο κρίμα του ξεπλήρωσε."
Αμέσως ανταπάντησε, τα μάτια λάμποντας, η γαλανή Αθηνά:
"Πατέρα μας των αθανάτων, Κρονίδη, των δυνατών ο παντοδύναμος,
καλά κι όπως του ταίριαζε, εκείνος αφανίστηκε και πάει -
55 την ίδια μοίρα να 'χει κι όποιος ανάλογα κριματιστεί.
Εμένα όμως για τον Οδυσσέα φλέγεται η καρδιά μου
-γενναίος αλλά δύσμοιρος, να βασανίζεται με τόσα πάθη,
απ' τους δικούς του χωρισμένος, σε περίβρεχτο νησί,
στον ομφαλό, όπως λένε, της θαλάσσης.
60 Νησί κατάφυτο με δέντρα, και μια θεά το κατοικεί στα δώματά της
-η θυγατέρα του Άτλαντα, που η γνώμη του γυρίζει μόνον στο κακό -
ξέρει καλά αυτός των θαλασσών τα βάθη, και πάνω του σηκώνει
ψηλές κολόνες, να κρατούν τον ουρανό χώρια απ' τη γη.
Η θυγατέρα του λοιπόν τον Οδυσσέα κατακρατεί, δύστυχο κι οδυρόμενο
65 -λόγια γλυκά προφέροντας και μαλακά σαν χάδια,
τον θέλγει ακατάπαυστα, για να ξεχάσει την Ιθάκη. Εκείνος όμως,
βυθισμένος στον καημό του, να δει καπνό της πατρικής του γης ψηλά
να ανηφορίζει, απελπισμένος εύχεται τον θάνατο. Εσένα ωστόσο,
Δία Ολύμπιε, ως πότε αλύγιστη θα παραμένει η βουλή σου; Ο Οδυσσεύς
70 δεν ήταν που θυσίες σού χάριζε στην ευρύχωρη Τροία,
πλάι στ' αργίτικα καράβια;
Πώς και γιατί τόσος θυμός γι' αυτόν, ω Δία;"
Της αντιμίλησε ευθύς ο Δίας που τα σύννεφα συνάζει:
"Κόρη μου εσύ, τι λόγος βγήκε από το στόμα σου ανεμπόδιστος!
75 Πώς θα μπορούσα εγώ να λησμονήσω τον θεϊκό Οδυσσέα;
που ξεχωρίζει η γνώση του απ' τους υπόλοιπους θνητούς,
και στις θυσίες όλους τους άλλους τούς ξεπέρασε, όσες προσφέρονται
στους αθανάτους που κατέχουν τον πλατύ ουρανό;
Όχι εγώ, ο Ποσειδών, της γης κυρίαρχος, αυτός οργίστηκε εναντίον του
80 και επιμένει στον θυμό του για τον Κύκλωπα, γιατί του τύφλωσε
εκείνος το μοναδικό του μάτι.
Για τον ισόθεο μιλώ Πολύφημο, που η δύναμή του επιβάλλεται μεγάλη
σ' όλους τους Κύκλωπες -τον γέννησε η Θόωσα, του Φόρκη η νεραϊδένια
κόρη, δαίμονα της ατρύγητης θαλάσσης, που την κοιμήθηκε
85 ο Ποσειδών σε θολωτές σπηλιές.
Γι' αυτόν λοιπόν ο κοσμοσείστης Ποσειδών, τον Οδυσσέα,
αν δεν τον εξαφάνισε τελείως, περιπλανώμενο τον θέλει
από την πατρική του γη μακριά.
Τώρα ωστόσο, όλοι εμείς, είναι καιρός τον νόστο του να στοχαστούμε,
90 το πώς θα επιστρέψει. Τότε κι ο Ποσειδών θα σταματήσει την οργή του
-δεν γίνεται να αντιταχθεί στους άλλους αθανάτους,
παρά τη θέληση όλων των θεών, μόνος εκείνος να αντιμάχεται."
Τα μάτια λάμποντας, ανταποκρίθηκε η θεά Αθηνά:
"Πατέρα μας Κρονίδη, των δυνατών ο παντοδύναμος,
95 αν, όπως λες, συγκλίνει πράγματι των μακαρίων η γνώμη, να επιστρέψει
στο δικό του σπίτι ο Οδυσσεύς, με τόση γνώση που κατέχει,
ας στείλουμε αμέσως τον Ερμή, ψυχοπομπό κι αργοφονιά,
στης Ωγυγίας το νησί -με δίχως καθυστέρηση να βρει την καλλιπλόκαμη
νεράιδα και να της πει την απαράβατη εντολή μας,
100 τον νόστο του καρτερικού Οδυσσέα, πως πρέπει να επιστρέψει.
Όσο για μένα, κατεβαίνω τώρα στην Ιθάκη, τον γιο του
να ερεθίσω, τόλμη να βάλω στην καρδιά του, να συγκαλέσει σε συνέλευση
τους Αχαιούς που τρέφουν πλούσια κόμη
-να απαγορεύσει τους μνηστήρες όλους, όσοι κοπαδιαστά του σφάζουν
105 πρόβατα και βόδια, με κέρατα στριφτά, πόδια λοξά στο βάδισμα.
Κι ακόμη στη Σπάρτη θα τον στείλω και στις μεγάλες αμμουδιές
της Πύλου, να μάθει, αν κάπου ακούσει, τον νόστο του πατέρα του
-έτσι θα κατακτήσει φήμη στους ανθρώπους, που λαμπρή θα μείνει."
Σ' αυτή την α' αγορά των θεών λαμβάνονται σημαντικές αποφάσεις για τον νόστο του Οδυσσέα:
α' ο Ερμής θα ειδοποιήσει την Καλυψώ ότι πρέπει να απελευθερώσει τον ήρωα
β' η Αθηνά θα επισκεφθεί στην Ιθάκη τον Τηλέμαχο και θα τον ενθαρρύνει, ώστε
-β1 να καλέσει τους Ιθακησίους σε συνέλευση, όπου θα αποπέμψει επίσημα τους μνηστήρες
-β2 να ταξιδέψει σε Πύλο και Σπάρτη αναζητώντας ειδήσεις για τον πατέρα του, προκειμένου να αποκτήσει φήμη.
[Στην πορεία τίθεται σε εφαρμογή πρώτα η β' απόφαση (σχήμα χιαστό, συχνή εφαρμογή στην προφορική σύνθεση).]
Κατά την αφήγηση της αγοράς ακούμε χρήσιμα στοιχεία
-για τους θεούς:
(1) Δίας, πατέρας ανθρώπων και θεών (α32), Ολύμπιος (α31, 69), συνάζει τα σύννεφα (α73)
(2) Ποσειδών, απουσιάζει (χρήσιμη απουσία) στους Αιθίοπες, όπου απολαμβάνει τη θυσία τους, της γης κυρίαρχος (α79), οργισμένος με τον Οδ. για την τύφλωση του Πολύφημου (α79 κ.ε.), αναβάλλει τη μοίρα του Οδ. (νόστο), κοσμοσείστης (86)
(3) Αθηνά, τα μάτια λάμποντας, γαλανή (α52) -σταθερά (;) στο πλευρό του Οδυσσέα
(4) κατώτερη θεά η Καλυψώ (α60κ.ε.), κόρη του Άτλαντα [γενεαλογία]
(5) Ερμής, ψυχοπομπός και αργοφονιάς (α44, 97), αγγελιαφόρος των θεών (α44, 97)
-για τους θνητούς
(1) Αίγισθος - μη αίσια κατάληξη σε νόστο Αγαμέμνονα
Η Κλυταιμήστρα, σύζυγος του Αγαμέμνονα, παραμένει το πρώτο διάστημα πιστή στον σύζυγό της. Φρουρός της είναι μάλιστα ένας αοιδός. Την παρασύρει όμως ο ξάδερφος του Αγαμέμνονα, Αίγισθος, ο οποίος συνδέεται μαζί της ερωτικά και συνωμοτεί για τον φόνο του βασιλιά και της αιχμάλωτής του κόρης του Πριάμου Κασσάνδρας μετά την επάνοδο στην πατρίδα. Ο Ορέστης ήταν τότε μικρός και εξορίστηκε. Όταν όμως ενηλικιώθηκε, επέστρεψε και σκότωσε το παράνομο ζευγάρι εκδικούμενος τον θάνατο του πατέρα του.
Η αντιστοιχία των δύο μύθων είναι "χρήσιμη" για το ποιητικό παρόν (μυθολογικό παράδειγμα):
Αίγισθος - μνηστήρες
Κλυταιμήστρα - Πηνελόπη
Αγαμέμνονας - Οδυσσέας
Ορέστης - Τηλέμαχος
[με δύο αναλογίες α + δ και δύο αντιθέσεις β+γ]
(2) Οδυσσέας,
γενναίος αλλά δύσμοιρος, να βασανίζεται με τόσα πάθη (α57)
δύστυχος και οδυρόμενος, νοσταλγός (α64κ.ε.)
ευσεβής, πρόσφερε θυσίες στους θεούς στην Τροία (α69 κ.ε., 76-77)
καρτερικός (α100)
(3) Τηλέμαχος,
θα αποκτήσει θάρρος (α102 κ.ε.) και φήμη (α108)
-για τη σχέση θεών - θνητών μέσω της ευθύνης που αναλογεί στους θνητούς για την εξέλιξή τους:
οι θνητοί αποδίδουν στους θεούς τις συμφορές τους ξεχνώντας τη δική τους ευθύνη (α36κ.ε., βλ. και νήπιους εταίρους στο προοίμιο)
-για τα "ανθρώπινα" χαρακτηριστικά των θεών (ανθρωπομορφισμός):
α30 ο θεός ευφραίνεται με τη θυσία
α31κ.ε. συμβούλιο θεών, με την ευκαιρία μάλιστα της απουσίας του Ποσειδώνα
α69κ.ε. οι θυσίες παρουσιάζονται ως προσφορά ικανή να εξασφαλίσουν θεϊκή εύνοια (do ut des, προσφέρω, για να εξασφαλίσω κάτι σε αντάλλαγμα)
α79κ.ε. ο Ποσειδών οργίζεται για τη συμφορά του γιου του και διώκει τον Οδυσσέα
κοκ.
-για τις περιπέτειες του Οδ.
(Καλυψώ) α58 κ.ε.
(Πολύφημος) α79 κ.ε. [γενεαλογία α83 κ.ε.]
