Αφωνόληκτα γ' κλίσης

Ενδεικτική άσκηση

Να συμπληρωθούν τα κενά:

Κόραξ ποτὲ ἁρπάζει μοῖραν τυροῦ καὶ εἰς κοίλην __________ (φάραγξ, αιτ. εν.) καταφεύγει. Ἐνταῦθα ἐπὶ δένδρου ἐκαθέζετο. Ἐν τῇ __________ (φάραγξ) _________ (γύψ, ονομ. πλ.) καὶ __________ (ἱέραξ, ονομ. πλ.) καὶ ἱκανὸς ἀριθμὸς ____________ (κώνωψ, γεν. πλ.), __________ (τέττιξ, γεν. πλ.) καὶ ἄλλων __________ (ὄρνις, γεν. πλ.) διέμενεν. Ἀλώπηξ δὲ παρὰ τὸ σπήλαιον τῆς __________ (φάραγξ) ἀνεπαύετο. Ὡς δὲ τὸν __________ (κόραξ) αἰσθάνεται, σπεύδει ὑπὸ τὸ δένδρον καὶ λέγει αὐτῷ · " Ἀληθῶς ὡς καλὸς εἶ, ὡς καλοὺς __________ (ὄνυξ) καὶ _________ (πτέρυξ) ἔχεις · εἰ καὶ φωνὴν εἶχες, βασιλεὺς ἂν τῶν ___________ (ὄρνις) ἦσθα". Ταῦτα δ' ἔλεγε πρὸς ἀπάτην.
Ὁ κόραξ δ' ὅμως τὴν τῆς ___________ (ἀλώπηξ) πονηρίαν οὐκ αἰσθάνεται καὶ εὐθὺς ἐκβάλλει τὸν τυρὸν καὶ ἀνακράζει. Ἡ δὲ τοῦτον λαμβάνει καὶ λέγει · " Ὦ __________ (κόραξ), ἀληθῶς φωνὴ μὲν ἦν σοι, νοῦν δ' οὐκ εἶχες".

Γ' Κλίση: Αφωνόληκτα Καταληκτικά Μονόθεμα (Ουρανικόληκτα - Χειλικόληκτα - Οδοντικόληκτα)

Παρατηρήσεις
* Τα περισσότερα αρσενικά και θηλυκά σχηματίζουν κανονικά την αιτιατική ενικού σε -α και την κλητική ενικού όμοια με την ονομαστική (π.χ. τὸν κήρυκα, ὦ κῆρυξ) · τα βαρύτονα οδοντικόληκτα όμως σε -ις, καθώς και κάποια οδοντικόληκτα βαρύτονα σε -ης ή -υς σχηματίζουν την αιτιατική ενικού σε -ν και την κλητική ενικού όμοια με το θέμα, π.χ. τὴν χάριν - ὦ χάρι, τὴν ἔριν - ὦ ἔρι, τὴν ὄρνιν - ὦ ὄρνι.
*Το τυραννίς και το παῖς σχηματίζουν την κλητική ενικού χωρίς κατάληξη, π.χ. ὦ τυραννί, ὦ παῖ.

Να σχηματιστούν οι τύποι:

ὁ κόραξ (αιτ. εν.)
ὁ Θρᾷξ (αιτ. πλ.)
ἡ κλίμαξ (δοτ. πλ.)
ἡ λάρναξ (δοτ. εν.)
ἡ σάρξ (γεν. εν.)
ὁ φοῖνιξ (γεν. πλ.)
ἡ σάλπιγξ (γεν. εν. - πλ.)
ὁ Φρύξ (τοῦ Φρυγός, υ βραχύ) (αιτ. εν. - πλ.)
ἡ διῶρυξ (τῆς διώρυχος) (δοτ. εν. - πλ.)
ὁ Κέκροψ (γεν. εν. - δοτ. εν.)

ὁ Πέλοψ (αιτ. εν. - κλ. εν.)
ἡ ἐσθής (γεν. πλ. - δοτ. πλ.)
ἡ δεξιότης (γεν. εν. - δοτ. εν.)
ἡ ταχύτης (αιτ. εν. - πλ.)
ὁ γέλως (δοτ. εν. - πλ.)
ὁ ἔρως (αιτ. εν. - κλ. εν.)
ἥ Ἑλλάς (δοτ. εν.)
ἡ ἔρις (αιτ. εν. - κλ. εν.)
ἡ βαθμίς (τῆς βαθμίδος, ι βραχύ) (δοτ. - αιτ. πλ.)
ἡ τυραννίς (αιτ. - κλ. εν.)

Γενικές παρατηρήσεις στην Γ' Κλίση

*Η γενική ενικού των τριτόκλιτων ονομάτων σχηματίζεται σε -ος (ή -ως), ενώ η γενική πληθυντικού σε -ων, π.χ. ἥρωος, ἡρώων.

*Η δοτική ενικού των τριτόκλιτων ονομάτων σχηματίζεται σε -ι βραχύχρονο, ενώ η δοτική πληθυντικού σε -σι βραχύχρονο, π.χ. ἥρωι, ἥρωσι.

*Η αιτιατική ενικού των τριτόκλιτων ονομάτων σχηματίζεται ή σε -α βραχύχρονο (π.χ. ἥρωα, Τρῶα) ή σε -ν (π.χ. βότρυν, ἰχθύν, δρῦν, ἔγχελυν),
ενώ η αιτιατική πληθυντικού αντίστοιχα σε -ας βραχύχρονο (π.χ. ἥρωας, Τρῶας) ή σε -ς (< -νς) (π.χ. βότρυς, ἰχθῦς, δρῦς).

*Η κλητική ενικού σχηματίζεται είτε όμοια με την ονομαστική (π.χ. ὦ ἥρως) είτε χωρίς κατάληξη (π.χ. ὦ βότρυ, ἔγχελυ, μῦ),
ενώ η κλητική πληθυντικού σχηματίζεται όμοια με την ονομαστική πληθυντικού (π.χ. ὦ ἥρωες, ὦ βότρυες).

Γ' Κλίση: Επανάληψη στην ύλη της Α' Γυμνασίου

Ενδεικτικές ασκήσεις:

Να συμπληρωθούν τα κενά με τον κατάλληλο τύπο των ουσιαστικών της παρένθεσης:

Γεωργὸς καθ' ἡμέραν ἔξω τοῦ ___________ (ἄστυ) παρὰ τὸν ποταμὸν ἐπορεύετο. Ἐνταῦθα τῷ _____________ (πέλεκυς) ἐξυλεύετο . μετὰ δὲ τὴν ________ (δύσις) τοῦ ἡλίου εἰς τὴν ___________ (πόλις) ἐπὶ τοῦ ἵππου τὰ ξύλα ἔφερεν. Ἐκφεύγει δ' ὅμως ποτέ ὁ πέλεκυς καὶ εἰς τὸν ποταμὸν πίπτει.
Ἐπὶ τῇ ἀπωλείᾳ οὖν τοῦ _______________ (πέλεκυς) ὁ γεωργὸς ὠδύρετο. Ὁ δὲ θεὸς τὴν τῆς ___________ (θλίψις) αἰτίαν μανθάνει καὶ ἀναφέρει δύο ____________ (πέλεκυς), τὸν μὲν δύο πήχεων ἐκ χρυσοῦ, τὸν δ' ἕτερον τοῦ γεωργοῦ. Οὗτος δ' ὅμως _________ (φύσις, γεν. εν.) ἦν ἀγαθῆς καὶ λαμβάνει τὸν οἰκεῖον. Ὁ θεὸς ἥδεται (=ευχαριστιέται) ἐπὶ τῇ ____________ (σύνεσις) καὶ ___________ (φρόνησις) τοῦ γεωργοῦ καὶ παρέχει αὐτῷ ἀμφοτέρους (=και τους δύο) τοὺς __________ (πέλεκυς).
Ὁ γεωργὸς τὴν τῶν ____________ (πέλεκυς) ____________ (κτῆσις) λέγει τοῖς γεωργοῖς. Τούτων εἷς ἐξεπίτηδες τὸν __________ (πέλεκυς) ῥίπτει . μετὰ δὲ τὴν __________ (πρᾶξις) ὁμοίως τῷ πρώτῳ ὠδύρετο. Μετὰ δύο ______________ (κατάδυσις, αιτ.) ἐκφέρει ὁμοίως ὁ θεὸς δύο ____________ (πέλεκυς). Ὁ δὲ ξυλοκόπος, ὡς τὸν ἐκ χρυσοῦ ὁρᾷ, "οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ πέλεκυς" λέγει. Ὁ θεὸς δ' ὅμως ἐπὶ τῇ _________ (ὕβρις) αὐτοῦ ὀργίζεται, τῷ δὲ ξυλοκόπῳ λέγει . "τῶν κακῶν ___________ (πρᾶξις) ἀμοιβή ἐστι καὶ τῶν οἰκείων ἀγαθῶν ἡ ἀπώλεια".

Ἡ Περσία πληθύει δὲ ποταμῶν καὶ λιμνῶν, ἔνθα οἱ ____________ (ἁλιεύς) ἰχθῦς ἁλιεύουσιν. Οἱ δὲ ____________ (νομεύς) ἀγέλας βοῶν καὶ ἵππων νέμουσι.
Οἱ ____________ (βασιλεύς) τῆς Περσίας μεθ' ___________ (ἱππεύς, γεν. πλ.) εἰς τὰς σατραπείας ἤλαυνον, οἱ δ' ___________ (ἱερεύς) τοῦ __________ (ἄστυ) συμπρούπεμπον τοῖς ______________ (βασιλεύς) καὶ βοῦς τοῖς θεοῖς ἔθυον . οἱ δ' ἐν αὐταῖς κάτοικοι ὑπεδέχοντο τοὺς _____________ (βασιλεύς) καὶ προσεκόμιζον αὐτοῖς δῶρα, βοῦς καὶ ἵππους χρυσοχαλίνους. Καὶ οἱ πτωχοί, δὲ τῶν ὑπηκόων, ____________ (χαλκεύς, ονομ. πλ.), _________ (σκυτεύς, ονομ. πλ.) καὶ βουκόλοι, προσέφερον ὅπλα, τυρὸν καὶ τρωκτά. Ὁ δὲ βασιλεύς, ὅτε εἰς τὴν _________ (πόλις) ἐπανῆγεν, δῶρα ὁμοίως διὰ __________ (πρέσβεις, γεν. πλ.) ἔπεμπε τοῖς σατράπαις καὶ τοῖς σπουδαίοις τῶν κατοίκων.

Γέρων δειλὸς ὁρᾷ καθ' ὕπνους ὅτι ὁ υἱὸς ὑπὸ __________ (λέων, γεν. εν.) κατησθίετο. Εὐθὺς δ' ἐκ τοῦ φόβου οἴκημα καλὸν καὶ μετέωρον κατασκευάζει καὶ ἐνταῦθα μετὰ ____________ (θεράπων, γεν. πλ.) τὸν υἱὸν ἐγκλείει. Κοσμεῖ δ' ἔνδον τὸ οἴκημα _____________ (ἀνδριάς, δοτ. πλ.) καὶ ἄλλῳ κόσμῳ, ἐπὶ δὲ τοῦ τοίχου γράφει πρὸς _________ (τέρψις, αιτ. εν.) τοῦ υἱοῦ __________ (γίγας, αιτ. πλ.), __________ (λέων, αιτ. πλ.) καὶ παντοῖα ζῷα . οὕτω γὰρ οἱ _________ (λέων) καὶ ___________ (ἐλέφας, ονομ. πλ.) ἀκίνδυνοι ἦσαν τῷ υἱῷ.

Ὁ δὲ παῖς πλησιάζει μὲν τοῖς ___________ (λέων) καὶ _____________ (ἐλέφας, δοτ. πλ.), περίλυπος δ' ἦν, ὅτι κατάκλειστος ἦν. Καὶ δήποτε λέγει τῷ ____________ (ἐλέφας) . " Ὦ __________ (ἐλέφας), ὡς καλὸς εἶ καὶ καλοὺς ____________ (ὀδούς) ἔχεις". Ἐφεξῆς δὲ πλησιάζει τῷ ___________ (λέων) καὶ λέγει αὐτῷ. " Ὦ κακὲ ________ (λέων), δικαίως οἱ θηρευταὶ ___________ (ἱμάς, δοτ. πλ.) δεσμεύουσί σε . τοῖς γὰρ __________ (ὀδούς) δάκνεις καὶ τὰ __________ (θήραμα) φονεύεις. Καὶ ἐγὼ δὲ διὰ σὲ κατάκλειστός εἰμι, ὡς ἐν φρουρᾷ". Καὶ εὐθὺς ἐπιβάλλει τῷ τοίχῳ τὸν δάκτυλον καὶ ἐκτυφλώνει τὸν _________ (λέων).
Σκόλοψ δ' ὅμως τῷ δακτύλῳ ἐμπήγνυται καὶ ὄγκωμα καὶ φλεγμονὴν ἐπιφέρει αὐτῷ. Ἐξ αὐτοῦ δ' ἐπιγίγνεται πυρετὸς τῷ παιδὶ καὶ μετ' οὐ πολὺ ἀποθνῄσκει. Οὕτω ὁ υἱὸς τοῦ __________ (γέρων) τὸ πεπρωμένον οὐκ ἀποφεύγει.