Αρχαία Α' Γυμνασίου: 4η ενότητα (λεξιλόγιο - σημειώσεις για τον Λουκιανό)

Άσκηση σχετικά με τους τόνους και τα πνεύματα

Να τονίσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου

και όπου χρειάζεται να προσθέσετε πνεύμα:

Πλεομεν ὁσον τριακοσίους σταδίους¹ και νησῳ μικρᾷ και ἐρημῃ προσφερομεθα². Μειναντες δε ἡμερας ἐν τῇ νησῳ πεντε, τῇ ἑκτῃ ἐξορμωμεν³ και τῇ ὀγδοῃ καθορωμεν⁴ ἀνθρωπους πολλοὺς ἐπὶ τοῦ πελαγους διαθεοντας⁵, ἁπαντα ἡμῖν προσεοικοτας⁶ και τα σωματα και τα μεγεθη, πλὴν τῶν ποδῶν μονων˙ ταυτα γὰρ φελλινα ἐχουσιν˙ ἀφ’ οὗ δή⁷, οἰμαι⁸, και καλουνται⁹ Φελλοποδες. Θαυμαζομεν¹⁰ οὖν¹¹ ὁρωντες οὐ βαπτιζομενους¹², ἀλλὰ υπερεχοντας τῶν κυματων¹³ και ἀδεῶς¹⁴ ὁδοιποροῦντας. Οἱ δε και προσερχονται¹⁵ και ἀσπαζονται¹⁶ ἡμᾶς ἑλληνικῇ φωνῇ λέγουσί τε εἰς Φελλὼ τὴν αὑτῶν πατρίδα ἐπειγεσθαι. Μεχρι μεν οὖν τινος¹⁷ συνοδοιποροῦσι ἡμῖν παραθεοντες¹⁸, εἶτα¹⁹ ἀποτρεπομενοι τῆς ὁδοῦ²⁰ βαδιζουσιν εὐπλοιαν ἡμῖν ἐπευχομενοι²¹.

1περίπου τριακόσια στάδια (300 x 185 m = 55.500 m = 55.5 km)

2πλησιάζουμε, προσεγγίζουμε

3ξεκινάμε

4διακρίνουμε (ὁράω, -ῶ = βλέπω [αντιγράψτε τη λ. στο ευρετήριο])

5να τρέχουν εδώ κι εκεί πάνω στη θάλασσα

6που έμοιαζαν με εμάς σε όλα ανεξαιρέτως τα χαρακτηριστικά

7γι΄ αυτόν τον λόγο λοιπόν

8νομίζω (οἴομαι / οἶμαι = νομίζω [αντιγράψτε τη λ. στο ευρετήριο])

9ονομάζονται (καλέω, -ῶ = ονομάζω [αντιγράψτε τη λ. στο ευρετήριο])

10απορούμε (θαυμάζω = απορώ [αντιγράψτε τη λ. στο ευρετήριο])

11λοιπόν

12να μη βυθίζονται (βαπτίζομαι = βυθίζομαι [αντιγράψτε τη λ. στο ευρετήριο])

13να παραμένουν στην επιφάνεια των κυμάτων

14χωρίς φόβο (βλ. δέος, τό = φόβος [αντιγράψτε τη λ. στο ευρετήριο])

15 μας πλησιάζουν

16 μας χαιρετούν

17μέχρι κάποιο σημείο

18τρέχοντας δίπλα μας

19έπειτα [αντιγράψτε τη λ. εἶτα στο ευρετήριο]

20αλλάζοντας δρόμο

21ευχόμενοι σε εμάς «καλό ταξίδι!»

Λίγα λόγια για τον Λουκιανό:

 Ο Λουκιανός ήταν Σύριος στην καταγωγή. Γεννήθηκε στα Σαμόσατα, πρωτεύουσα της Κομμαγηνής, στον πάνω Ευφράτη της Συρίας, γύρω στο 120 μ.Χ. Οι γονείς του τον έστειλαν μαθητευόμενο σε κάποιο θείο του γλύπτη. Η μαθητεία του δεν κράτησε πολύ· ο νεαρός Λουκιανός έσπασε από αδεξιότητα μια πλάκα και ο θείος του τον επέπληξε αυστηρά. Έτσι εγκατέλειψε το εργαστήρι του θείου του και επέστρεψε στο σπίτι των γονιών του.

Η έντονη φιλομάθειά του τον έκανε να στραφεί στα γράμματα (στο έργο του Περὶ τοῦ ἐνυπνίου αφηγείται πώς ενισχύθηκε αυτή του η απόφαση μετά από όνειρο που είδε τη νύχτα της επιστροφής του στο σπίτι). Αφού μελέτησε τα ελληνικά, ξεκίνησε να μάθει τη ρητορική τέχνη. Στην Αντιόχεια άσκησε τη δικανική ρητορεία (→ στα δικαστήρια). Κατόπιν άρχισε να ταξιδεύει, επιδεικνύοντας τις ρητορικές του ικανότητες, σε διάφορες πόλεις του τότε γνωστού κόσμου.

Ωστόσο, σε ηλικία 40 ετών, παράτησε την τέχνη του σοφιστή και στράφηκε στη φιλοσοφία. Το 165 μ.Χ. εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εκεί ανέπτυξε τον ιδιαίτερο τρόπο γραφής του, χρησιμοποιώντας κατά κόρον τον λιτό και απέριττο διάλογο, διανθίζοντας τον με κωμικό και πειρακτικό ύφος, και χρησιμοποιώντας με πετυχημένο τρόπο τη σάτιρα. Προς το τέλος της ζωής του έκανε μια δραστική στροφή σε σχέση με τα παλιά ιδανικά του. Καλλιέργησε σχέσεις με ισχυρούς ανθρώπους και έκανε αυτό ακριβώς που τόσο συχνά στηλιτεύει στα έργα του: εξασφάλισε μια θέση ανώτατου διοικητικού στην Αίγυπτο, με παχυλό μισθό. Ο θάνατός του χρονολογείται μεταξύ των ετών 180-192 μ.Χ.

Η «Αληθής Ιστορία» του Λουκιανού θα λέγαμε ότι αποτελεί πρόδρομο των μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας.